Początek
Początki osadnictwa na terenie Lublina sięgają VI wieku, natomiast początki Lublina wiążą się z wiekem XI. Lublin uzyskał prawa miejskie około 1257 roku, jednak nie zachował się akt lokacyjny. Ponowne nadanie praw miejskich odbyło się 15 sierpnia 1317 roku, wtedy też rozpoczęła się reorganizacja miasta.
Unia polsko – litewska
Przełomowe znaczenie dla rozwoju Lublina miała unia polsko – litewska z 1385 roku. Lublin znalazł się wtedy na styku 3 stref gospodarczych oraz na szlaku łączącym Kraków z Wilnem, dzięki czemu stał się geograficznym, gospodarczym i politycznym centrum rozległego państwa polsko – litewskiego.
Handel
Pod tym względem najlepszym czasem dla Lublina były czasy zygmuntowskie. Od 1448 do XVI wieku w mieście odbywały się 4 wielkie jarmarki, na które przyjeżdżali kupcy m.in. ruscy, ormiańscy, greccy, niemieccy, francuscy, niderlandzcy czy angielscy. Głównym miejscem jarmarków na początku był Rynek, później przeniosły się one w okolice Bramy Krakowskiej, kościoła dominikanów i Placu Rybnego. Pod koniec XVI wieku znaczenie jarmarków lubelskich zaczęło maleć, zaś XVII-wieczne wojny zakończyły złoty wiek Lublina.
Wielokulturowość i wieloreligijność
Lublin położony jest na pograniczu kulturowym wschodniego i zachodniego chrześcijaństwa. Mieszkali tu Rusini, Żydzi, Niemcy, Turcy, Ormianie, a także Francuzi, Szkoci, Grecy, Holendrzy i Anglicy. Dużą rolę w kulturowym obrazie Lublina odegrali Włosi. Ich dokonania widoczne są do tej pory w wystroju architektonicznym niektórych kościołów okresu renesansu i baroku.
Obok Polaków najliczniejszą grupą mieszkańców byli Żydzi. Pierwsze wzmianki o lubelskiej gminie żydowskiej pochodzą z drugiej połowy XV wieku. Okres II wojny światowej i likwidacja dzielnicy żydowskiej wraz z synagogami i kirkutami, sprawiły, że do dziś zachowała się jedynie część obiektów świadczących o codziennym życiu, kulturze i obyczajach Żydów.
Okres zaborów
W 1809 miasto zostało włączone do Księstwa Warszawskiego zaś w 1815 stało się częścią Królestwa Kongresowego w zaborze rosyjskim. Po powstaniu listopadowym cenzura hamowała rozwój handlu, przemysłu i życia kulturalnego. Sytuacja zaczęła się zmieniać w latach 60. kiedy Lublin stał się ważnym ośrodkiem władzy Rządu Narodowego. Koniec rządów rosyjskich nastąpił w lecie 1915 roku, jednak polityka władz austro – węgierskich mocno odbiła się na stanie Lublina.
II wojna światowa
Niemcy wkroczyli do Lublina 18 września 1939 roku. Symbolem okupacji było więzienie na Zamku oraz siedziba gestapo „Pod Zegarem”. W 1941 roku rozpoczęto budowę obozu koncentracyjnego na Majdanku, do którego w kwietniu 1942 roku zostali wywiezieni Żydzi mieszkający w dzielnicy żydowskiej. Została ona później doszczętnie zniszczona.
Od początku wojny Lublin był ważnym ośrodkiem dla tworzenia się struktur ruchu oporu. W 1944 roku jednostki Armii Krajowej i Armii Ludowej wzięły udział w walkach z garnizonem niemieckim, a do miasta wkroczyły oddziały radzieckie. W sierpniu tego samego roku do Lublina przeniósł swoją siedzibę PKWN, Krajowa Rada Narodowa oraz sztab główny Wojska Polskiego. Oprócz przedstawicieli partii i stronnictw politycznych przebywali tu twórcy kultury, pisarze, uczeni. Przez kilka miesięcy Lublin był stolicą tzw. Polski Lubelskiej.
Ruch oporu i lubelska Solidarność
W październiku 1956 roku wiele mieszkańców miasta opowiedziało się przeciw stalinizmowi. W dniach 2-6 czerwca 1966 odbyły się obchody Millenium w Lublinie. Po zabraniu w tym czasie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej rozpoczął się bunt – w otwartym samochodzie jeździły puste ramy obwiązane drutem kolczastym, które odczytywano jako symbol komunizmu.
1 marca 1968 roku pochód studentów, powstrzymywany przez MO i ORMO, ruszył w stronę gmachu Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Niektórzy studenci zostali zatrzymani, co skutkowało represjami i wykreśleniami z listy studentów.
W lipcu 1980 r. w Lublinie i Świdniku wybuchły pierwsze strajki robotnicze, które były zapowiedzią strajków na Wybrzeżu w sierpniu 1980 roku. Wydarzenia te doprowadziły do powstania Solidarności.